Zoekresultaten

“Ik merkte hier al dat mijn grenzen werden overschreden en ik iets moest zeggen, maar het lukte niet.” In September 2020 begon ik mijn eerste jaar aan het hbo in Den Haag. Niemand anders die ik kende ging naar die school of stad, ik zou nieuwe mensen ontmoeten en vrienden gaan maken. In de eerste lesweek vond ik via de groepsapp een studiegroep, hierin stuurde en jongen (L) veel informatie en hulpbronnen. Ik had wat vragen over een opdracht en besloot L om hulp te vragen. Hij vroeg of ik nog een studybuddy zocht, waarop ik enthousiast antwoordde dat ik dat wel zou willen. We raakten aan de praat, en vertelde dat hij een relatie had en deelde wat privé verhalen hierover. Ik was destijds 16 en hij was 23. Dit was voor mij al het eerste moment waar ik een naar gevoel kreeg. Dit was het eerste gesprek dat ik met deze jongen had en er werd al zoveel gedeeld. Toen dacht ik er niet veel bij na. Een week later hadden we onze ‘studydate’ gepland op school. Hij had binnen de eerste 5 minuten al twee opmerkingen gemaakt over hoe ‘aangetrokken hij zich tot mij voelde’. Hier voelde ik me al oncomfortabel door maar dacht ik dat het aan mij lag en hij het vast niet zo bedoelde. We vonden een ruimte om te zitten. Dit was een open ruimte waar een stuk of 20 andere studenten zaten en later ook nog twee docenten aan de tafel naast ons. Toen we aankwamen wilde ik tegenover hem zitten, totdat hij voorstelde dat ik naast hem kwam zitten, zodat we makkelijker samen op een computerscherm konden kijken. Ik dacht dat dat inderdaad wel handig was en ging daarom naast hem zitten. Hij maakte wederom wat opmerkingen over mijn uiterlijk en zei zelfs dat ik ‘raar maar aantrekkelijk’ was. Deze opmerking vond ik heel gek en hier begon ik te denken dat mijn gevoel misschien toch niet verkeerd was. 10 minuten later begon hij zijn hand om mij heen te slaan, ik voelde me ongemakkelijk en probeerde wat verder weg van hem te gaan zitten. Hierdoor probeerde ik aan te geven dat ik hier niet open voor stond. Een tijd later begon hij zijn hand op mijn bovenbeen te leggen, hij bewoog deze op en neer en ik wist niet zo goed hoe ik moest aangeven dat ik dit niet fijn vond. Ik bevroor. Ik merkte hier al dat mijn grenzen werden overschreden en ik iets moest zeggen, maar het lukte niet. Uiteindelijk kruiste ik mijn benen over elkaar om zo aan te geven er niet oké mee te zijn, maar toen schoof zijn hand toch weer naar mijn bovenbeen. Een paar minuten later probeerde ik weer fysiek aan te geven hier niet open voor te staan. Dit keer legde ik mijn schrift over mijn benen, maar ook dit stopte hem niet. Uiteindelijk boog ik met mijn hele lichaam over mijn benen heen en leunde ik op de tafel. Toen ik dacht dat ik er eindelijk vanaf was, begon hij over mijn rug heen te wrijven. Ik wist niet meer wat ik moest doen. Ik keek om me heen en hoopte dat een van de studenten of de docenten naast ons iets merkten en iets ervan zouden zeggen. L merkte op een gegeven moment op dat ik veel wegtrok en zei: "je bent niet in een affectionate mood of wel?" Waarop ik aangaf dat ik inderdaad niet in de stemming was voor enige affectie. Zijn reactie daarop? Een knuffel… Hetgeen waarvan ik net aangaf dat ik het niet wilde, was precies wat hij weer deed. Ik keek hem raar aan en hij zei dat ik affectie heb getoond door de manier waarop ik met hem had geappt. Ik vroeg wat hij bedoelde en blijkbaar was een hartjes emoji genoeg voor hem om andermans grenzen te negeren. Ik voelde me vies en schuldig, ik gaf mezelf de schuld. Ik dacht aan zijn vriendin en het feit dat hij wist dat ik zeven jaar jonger was. In de tijd na het incident voelde ik me alleen. Ik dacht steeds terug aan al die anderen in die ruimte en hoe geen één van hen merkte dat er iets aan de hand was. Ik voelde me onzichtbaar. Acht maanden later krijg ik nog steeds een naar gevoel als ik zijn naam hoor of als iemand te dicht in mijn buurt komt. Het heeft me meer gedaan dan ik dacht en hoopte. Ik dacht dat het na een week weg zou zijn maar het blijkt dat ik het alleen maar opgekropt heb door er weinig met anderen over te praten. Uiteindelijk heb ik na advies van mijn vrienden hulp bij een praktijkondersteuner gezocht. Hier kon ik mijn verhaal kwijt en ben ik bezig om mijn angststoornis onder controle te houden. Ik had niet verwacht dat zoiets mij in zo’n openlijke ruimte en tijdens zo’n onschuldige afspraak zou kunnen overkomen. Je wordt altijd gewaarschuwd over feestjes of ‘s avonds alleen over straat gaan, maar op school met 20 anderen verwacht bijna niemand het. Ik voel me nog steeds heel schuldig, al helemaal nu ik ook weet dat andere meiden zich ongemakkelijk en lastig gevallen door hem voelden. Ik heb heel lang mezelf geprobeerd te vertellen dat dit niet erg was, omdat het maar om een hand op mijn been en rug ging, maar nu realiseer ik me dat hij toch mijn persoonlijke grenzen overschreden heeft en ik niet in de fout zat. Ik denk dat ik het het ergste vind dat het me zo lang is bijgebleven en ik me zo onzichtbaar voelde in een kamer gevuld met anderen. Het is zo gek hoe zo iets zo veel impact kan hebben. A, 17 jaar (Vrouw)

Ervaringsverhaal Michelle (23) Wakker worden en erachter komen dat er dingen met jou gebeuren die je helemaal niet wil. Verstijven en niet weten wat je moet doen of niet eens beseffen dat er iets gebeurt wat niet oké is. Het overkwam de 23-jarige Michelle. Zij werd in haar slaap ongewenst betast. “Toen ik 19 was, had ik voor het eerst een vriendin,” vertelt Michelle aan mij tijdens ons gesprek. Ik was nog niet echt uit de kast voor mijn ouders of de rest van mijn omgeving, maar het was de eerste keer dat ik echt met iemand aan het daten was.” Na een tijdje liep dat stuk en ontmoette ze al snel iemand anders uit de omgeving Amsterdam. “Met haar was het meteen raak, het voelde meteen goed. Uiteindelijk hebben we een paar maanden gedatet, maar op een gegeven moment liep het toch ook weer stuk. We gingen niet met ruzie uit elkaar of zo, maar het voelde gewoon niet meer goed voor mij.” “Hey ik ben in de buurt, zal ik anders even langs komen om je nieuwe plekje te bekijken?” Een paar maanden later verhuisde Michelle naar een studentenwoning. Eenmaal gesetteld kreeg ze een berichtje: “Hey ik ben in de buurt, zal ik anders even langs komen om je nieuwe plekje te bekijken?” “Ik twijfelde meteen,” vertelt ze. “Ik wist niet goed wat voor bedoelingen ze hiermee had. Ze zou die middag ook rechtstreeks van een feestje komen, dus ik wist niet goed wat ik ermee aan moest. Toen ze zei dat ze wel kon blijven slapen voelde het nog ongemakkelijker. Waarom nodigt ze zichzelf uit, dacht ik? Maar voor de grap zei ik: neem dan maar je luchtbed mee, dan kun je daarop slapen. Toen de vrouw, waarmee ze al die tijd had gedatet, die avond aankwam, had ze echter geen luchtbed bij zich. “Het was ook meer als grapje bedoeld,” vertelt Michelle, “dus sliep ze bij mij in bed.” “Toen ik wakker werd merkte ik dat ze mij in mijn slaap aan het betasten was.” “Die avond hebben we seks gehad. Met wederzijdse toestemming, dat wel, maar toch voelde het uiteindelijk niet goed. Dat zei ik ook tegen haar. Ik had wederom het gevoel alsof zij meer gevoelens voor mij had dan ik voor haar en dat voelde niet oké. Ik wilde het niet meer.” Uiteindelijk zijn ze gaan slapen. Maar toen Michelle, toen nog op onverklaarbare wijze, midden in de nacht wakker werd, merkte ze dat er iets niet klopte. Tot haar verwarring en grote verbazing merkte ze dat haar ex-vriendin haar in haar slaap aan het betasten was. “Ik heb altijd al heel intense dromen gehad, vanaf dat ik nog maar een klein meisje was, dus eerst dacht ik dat ik het misschien droomde. Ik was heel erg in de war en toen ik weer in slaap viel wist ik nog steeds niet of het nou echt was gebeurd.” “Ik denk dat ze zelf ook niet goed wist waarom ze het deed.” Toen Michelle de volgende ochtend wakker werd, wist ze nog steeds niet of wat ze die nacht had ervaren nou echt was gebeurd. "Ze maakte er ook een beetje een grapje van, waardoor ik nog meer in de war raakte. Ook geloofde ik bijna niet dat het echt gebeurd was. Ik vond het zo’n gekke situatie. Wie gaat er nu iemand betasten terwijl diegene slaapt? Toen ze weer thuis was heb ik haar erop aangesproken, om zeker te weten of het was gebeurd of niet." Michelles vermoedens werden bevestigd. Het was geen droom geweest. Vervolgens heeft ze haar ex-vriendin geconfronteerd en aangegeven dat ze het niet oké vond wat er was gebeurd. “Ik vroeg haar ook, waarom heb je het gedaan? Daar had ze geen antwoord op, of in ieder geval geen duidelijk antwoord. Ik denk dat ze zelf ook niet goed wist waarom ze het deed.” Na Michelles ervaring heeft ze nog een tijdje last gehad van slaapproblemen. “Ik durfde niet goed te gaan slapen, omdat ik bang was dat er iets zou gebeuren wat ik niet wilde,” vertelt ze. “Gelukkig ben ik daar uiteindelijk redelijk snel vanaf gekomen.” Michelle heeft geen hulp gezocht na haar ervaring. “Dat kwam ook vooral omdat ik me niet goed besefte wat er was gebeurd. Die bewustwording, dat het echt niet oké was, kwam pas veel later.” Ze vertelt dat ze er wel bij stilstond dat het geen fijne ervaring was geweest, maar om daar ook echt iets mee te doen of te accepteren dat het fout was, dat kwam niet in haar op. “Ik vind het lastig het seksueel grensoverschrijdend gedrag te noemen,” vertelt ze. “Ik denk dat dat komt omdat veel ongewenste intimiteiten nog steeds genormaliseerd worden.” Ze vertelt dat ze daarom ook niet wist hoe ze moest reageren. “Als iets niet oké voelt, maar wel als normaal wordt gezien, ga je aan jezelf twijfelen. Ik vind het ook lastig omdat het over mijzelf gaat. Als iemand anders me dit verhaal had verteld, had ik het ongetwijfeld meteen als seksueel grensoverschrijdend gedrag benoemd.” “Twijfel niet aan jezelf. En ga er met iemand over in gesprek.” Michelle denkt dat het vooral zou helpen als er meer voorlichtingen komen op school over seksueel grensoverschrijdend gedrag. “Ik had het natuurlijk niet kunnen voorkomen, maar ik had wel sneller kunnen inzien dat het niet oké was wat er was gebeurd.” zegt ze. “Ik denk dat we vooral moeten werken aan het stukje bewustwording. Het accepteren dat je het niet fijn vond, in welke situatie dan ook. En ik zou anderen vooral willen zeggen: twijfel niet aan jezelf!. En ga er met iemand over in gesprek. Iemand die je vertrouwt.” Seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft een ontzettend groot grijs gebied. Wat als seksueel grensoverschrijdend gedrag wordt ervaren verschilt per land, per cultuur en vooral per persoon. Dit betekent echter niet dat een bepaalde situatie waar jij je niet prettig in voelde niet verkeerd of vervelend kan zijn. Als je iets hebt meegemaakt wat je niet fijn vond, heb je altijd het recht hierover te praten of dit aan te geven bij de betrokkene(n). Jouw grenzen zijn jouw grenzen.

Ervaringsverhaal Inge Witjes “Ik ga hem aangeven”, zegt mijn zus. Verontwaardigd kijk ik haar aan. Wij wonen allang niet meer samen als zussen. Mijn moeder is aan borstkanker overleden en daardoor ben ik naar een pleeggezin gegaan. Dus toen mijn zus bij mij langskwam was ik verrast. Niet alleen door haar vastberadenheid maar ook dat ik haar aantrof in de woonkamer toen ik uit school kwam. “Wat hij gedaan heeft is gewoon heel erg fout!” Heel eerlijk gezegd viel bij mij totaal het kwartje niet. Ik had echt geen idee waar ze het over had. Beamen kon ik het wel dat het leven binnen ons gezin niet veilig was, maar dat linkte ik vooral aan de lichamelijke mishandeling en de geestelijke tirannie. Ik ben misbruikt vanaf mijn 8e tot mijn 14e jaar. Iedere vrijdagavond onder de douche door mijn stiefvader. Ik had lange haren en mijn moeder hielp daar altijd mee met uitspoelen. Totdat ze door haar ziekte haar linkerarm niet meer op kon tillen. Daar heeft hij zijn kans genomen om het douche-ritueel te starten. Voor het douchen werd ik uitgedaagd te stoeien. Alleen ik werd zo opgejaagd dat het stoeien over ging tot vechten. Hij deed mij heel veel pijn. Mijn stiefvader genoot daarvan. Hij ging zelfs meedoen. Dan liet hij zich op handen en knieën zakken en greep mij op plekken waar hij niet hoorde te zijn en deed hij mij met opzet pijn. Voor ik het wist zat ik op mijn knieën geknield voor de provisiekast een versje te roepen waar hij helemaal in opging. En neem maar aan dat ik het zei, want als ik weigerde kneep hij mijn vingers zo hard in een vuist met de vingers naar binnen dat ik geen keus meer had. Op het punt dat ik dan helemaal bezweet en uitgeput was, werd de gang naar boven gemaakt. Hij ging dan zitten op de grond en liet zich uitgebreid wassen. Hij vertelde er dan een verhaaltje bij dat dit een hele belangrijke taak was, want zo wist ik hoe ik mijn man kon wassen later als ik groot ben. Ook tijdens het afdrogen was ik genoodzaakt een stap achteruit te doen. Hij genoot daar enorm van dat ik altijd probeerde om niet tegen zijn blijdschap aan te komen. Wellicht kan je je voorstellen als dit zich iedere week herhaalt en niemand hier vragen over stelt dat ik geen idee had dat hij dit niet behoorde te doen. Dat besef kwam hard aan tijdens de aangifte op het politiebureau. Dan worden er vragen gesteld en wordt het persoonlijk en ingewikkeld. Want naarmate je meer gaat vertellen komt het besef pas dat hij echt over mijn grens heen is gegaan. Nadat ik aangifte had gedaan werd er slachtofferhulp aangeboden. Een lieve mevrouw die mij steunde tijdens de rechtszaken en daarbuiten. Het gevecht wat ik met mijzelf heb gevoerd ging pas echt van start toen alles achter de rug leek. Mijn stiefvader ging uiteindelijk de gevangenis in. De hulp van slachtofferhulp wordt op een gegeven moment afgebouwd en dan mag je het zelf doen. Maar voordat ik realiseerde dat ik in een depressie was beland, was ik niet meer in staat om de dag normaal door te komen. Ik bleef liever in mijn bed. Het heeft mij zeker twintig jaar vechten gekost om te zijn waar ik nu ben en dat de dagen geen diepe dalen en hoge bergen meer kennen. Ik heb geaccepteerd dat ik mindere dagen heb. Ik vecht er niet meer tegen. Hierdoor behoud ik mijn energie en mag ik mijzelf omarmen om wie ik ben. Mijn levensmotto is geworden: “Alles komt goed, al duurt het soms een beetje lang.” Dat ik mijn verhaal mag delen met jullie vind ik waardevol. Ik dank Rona voor de ruimte om mijn verhaal te delen. Lieve groetjes, Inge Witjes

Anonieme brief Aan jou die mij heeft gebroken, mijn grenzen over is gegaan en voor m’n mentale littekens heeft gezorgd. Jij bent de reden geweest dat ik een jaar lang niet naar de sportschool durfde, want daar heb je me de hoek ingeduwd. Door jou durfde ik niet terug te gaan naar de plek waar je ongevraagd je handen op mijn borsten legde. Waar je mijn “nee” zo duidelijk negeerde. Waar je tegen mijn wil in m’n shirt hebt uitgetrokken. Het je niet kon schelen wat het met mij deed. Daar stond ik dan, 15 jaar, weerloos en alleen. Ik kon niets doen, durfde niets te doen. Dacht dat ik me aanstelde en dat het erbij hoorde. Maar wat was ik bang op dat moment. En terwijl jouw hand steeds verder naar beneden ging, nam mijn angst steeds meer toe… terwijl je me vertelde dat ik me niet zo moest aanstellen. Ik was verliefd dus het moest er wel bij horen, is wat ik mezelf vertelde. En toen ik je vertelde, toen ik eindelijk durfde te zeggen dat ik het vervelend vond, zei je dat je het mocht doen wat je deed, we waren tenslotte samen. En daar geloofde ik in. Ik gaf mezelf de schuld en ging aan alles twijfelen. Dus liet ik het nog een paar keer gebeuren. En iedere keer verloor ik mezelf een stukje meer… totdat je me liet vallen en achterliet alsof ik niemand was. Want je wilde niet meer met me gezien worden in het openbaar. Al die pijn, twijfels en tranen voor niets. Want zoiets gebeurt alleen bij anderen toch? Zelf weet je je grens wel aan te geven toch? En doe je iets als iemand je aanraakt terwijl jij dat niet wil? Of…? Aan jou die tegen iedereen heeft verteld dat ik het heb verzonnen, verkeerd heb begrepen. Dat je tegen iedereen hebt gezegd dat je niet zo bent… aan jou die ervoor heeft gezorgd dat ik mezelf ben kwijt geraakt, die ervoor heeft gezorgd dat ik zo hard heb moeten vechten weer mezelf te worden. Aan jou die ervoor heeft gezorgd dat ik niemand meer durfde te vertrouwen. Dat ik op straat altijd bang was je weer tegen te komen, en dat ik nu nog steeds extra alert ben als ik langs je huis rijd. Jij bent de reden dat ik in therapie moest, dat ik schrok van iedere aanraking. En dat een relatie krijgen zo ontzettend lastig was. Dat ik blokkeerde bij de gedachte dat iemand me ooit zou aanraken, op een manier zoals jij dat deed. Aan jou die me heeft gebroken en beschadigd. Die me daarna nog meerdere keren heeft opgezocht om me jouw kant van het verhaal heel duidelijk te maken. Maar we zijn nu bijna 5 jaar verder en ik ben er nog. Ik ben er overheen gekomen voor zover mogelijk. Ik durf mensen weer toe te laten en gelukkig te zijn met anderen, maar de mentale littekens draag ik wel de rest van mijn leven mee. Want dat hoekje in de sportschool en dat bosje verderop zullen me altijd terugbrengen naar ‘t moment waarop alle lucht uit m’n longen verdween terwijl jouw hand steeds verder naar beneden ging….

Nastaren, naroepen, achtervolgen, om seksuele handelingen vragen. Het is nog niet officieel volgens de wet verboden, omdat het in strijd zou zijn met de vrijheid van meningsuiting. Maar ook bij deze vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag kan de schade bij degene die het meemaakt heeft ongekend zijn. Onlangs spraken we drie lotgenoten die allemaal zo’n situatie hebben meegemaakt. Wat gebeurde er, hoe voelden zij zich daardoor en wat heeft dat voor invloed gehad op hun dagelijks leven? “Vorige zomer werkte ik bij een strandtent. Op een zeer warme zomerdag liep ik in de bediening op mijn blote voeten, zwembroek en t-shirt met opgestroopte mouwen. Op mijn terras zat een man, ik gok begin 30, en ik had steeds het gevoel dat als ik langs liep, hij naar mij keek. Maar echt continu naar me keek. Dit voelde heel onprettig, omdat ik veel huid liet zien wat op het strand niet meer dan normaal is. Ook had hij constant zijn telefoon in zijn handen op een manier waardoor ik dacht dat hij foto’s van mij maakte. Toen kreeg ik de volgende dag een volgverzoek via Instagram van deze man, omdat hij dus bij een collega naar mijn naam had gevraagd. Met het verhaal dat hij dacht dat ik met hem aan het ‘flirten’ was terwijl ik aan het werk was en hij op het terras zat. Dit was dus de bevestiging dat hij daadwerkelijk naar me aan het kijken was die dag. Ik voelde me zo naar en onprettig elke keer als ik langs hem liep of vroeg of hij nog wat wilde hebben.” – Anoniem. Nastaren is een non-verbale vorm van straatintimidatie. Over het algemeen is meer dan de helft van de Nederlanders wel eens lastiggevallen op straat of in de openbare ruimte. Ook Thomas (22) maakte dit mee. Hij werd op straat voor een langere tijd hinderlijk achtervolgd. “Ik was toen 15 jaar en ging nog als meisje door het leven. Ik fietste van school naar huis. Ik vond het altijd fijn om op de fiets muziek op te hebben, maar deed het geluid altijd zacht genoeg om bewust te zijn van wat er in mijn omgeving gebeurde. Op een gegeven moment merkte ik dat een man, die achter mij fietste, mij al best wel een tijdje aan het volgen was. Ik voelde me destijds best wel kwetsbaar, dus was ik meteen alert. Ik merkte dat ik nerveus begon te worden. Ik fietste een tijdje door maar keek wel soms achterom of hij er nog was. Toen ik merkte dat hij al best wel een tijd achter me fietste en me ook steeds aankeek, begon ik me zorgen te maken. Ik was bang dat hij erachter zou komen waar ik woonde, dus ondernam ik actie. Ik nam een onverwachte afslag en ik dacht: als ik nu achterom kijk en hij volgt me nog steeds, dan weet ik dat er iets niet goed zit. Ik merkte dat hij me nog steeds volgde en ik besloot te stoppen met fietsen. Daarmee wilde ik testen of hij ook zou stoppen of dat hij door zou fietsen. Uiteindelijk fietste hij door, maar hij bleef wel de hele tijd achterom kijken en naar me glimlachen…heel creepy. Ik durfde niet meteen weer door te fietsen, omdat ik bang was dat hij me weer zou gaan volgen, dus bleef ik minimaal 5 minuten staan voordat ik weer verder ging fietsen. Toen ik eenmaal weer op de fiets stapte heb ik hem nooit meer gezien. Vooral als meisje word je opgevoed met het idee dat dit sowieso gaat gebeuren. Je wordt erop voorbereid, waardoor je het als minder heftig ervaart als je het daadwerkelijk meemaakt. In werkelijkheid is dit heel schadelijk en normaliseren we hiermee abnormaal gedrag.” – Thomas (22). Dat achtervolgen intimiderend kan zijn weet ook Isa (21) maar al te goed. Tijdens een blokje om werd zij gevolgd en lastig gevallen door een man in een auto. “Ik liep rond half twee ‘s middags een blokje om in de omgeving en langs een tankstation zag ik een auto staan met het raam open aan de kant van de bestuurder. Ik dacht, wie laat zijn raam nou open staan met deze regen? Is dat wel de bedoeling? Ik keek dus en zag een man van rond de 30 jaar zitten. Hij had al een hele nare en enge blik in zijn ogen en keek me recht aan. Ik dacht al: oké dit is niet fijn, snel doorlopen. Dus ik liep door. Vervolgens hoorde ik een auto starten, dus ik dacht, nou ja, dat kan gewoon natuurlijk. Opeens gaat hij naast me rijden, tegen me praten. En omdat ik niet reageerde, ging hij zelfs schreeuwen en toeteren. Ik vond dit doodeng. Op een gegeven moment gaf hij vol gas en ging hij voor me op de stoep stilstaan. Hij stapte zelfs uit. Toen ben ik heel hard weggerend naar een park in de buurt. Het was een hele neutrale auto dus elke keer dacht ik dat ik de auto weer zag en raakte ik helemaal in paniek omdat ik dacht dat hij me ging meenemen. Ik durf nu ook nooit meer in mijn eentje een wandeling te maken. Ik denk er zelfs aan om een zelfverdedigingssport te gaan doen, omdat ik me echt machteloos voel.”– Isa (21) Straatintimidatie is veruit de vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag die het vaakst voorkomt. Toch zien veel mensen straatintimidatie niet als seksueel grensoverschrijdend gedrag en daarom is er weinig aandacht voor de gevolgen en het voorkomen van straatintimidatie. SafeHaven wil hier verandering in brengen door het gesprek aan te gaan en verhalen over straatintimidatie en andere vormen van intimidatie te delen. Want ook bij straatintimidatie worden grenzen overschreden en dus mogen we hier wel degelijk spreken van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Heb je ook een verhaal over straatintimidatie of een andere vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag die je graag met SafeHaven wil delen? Dat kan hier!

Ervaringsverhaal anoniem (20) Seksueel grensoverschrijdend gedrag binnen een relatie. Het is een lastig thema. Ook bij dit thema komt het grijs gebied van seksueel grensoverschrijdend gedrag om de hoek kijken. Wanneer gaat iemand over jouw grens en wanneer kan je een ander hiervoor verantwoordelijk stellen? Het zijn vragen die bij veel van ons spelen. Vandaag het verhaal van een anonieme schrijver over haar ervaring met seksueel grensoverschrijdend gedrag binnen een relatie. Mijn eerste vriendje kreeg ik toen ik 15 was. We verschilden enorm van elkaar, maar toch werden we ‘verliefd’. Het was de soort liefde die je op films ziet. De intense, korte, uitputtende soort met een lichtelijk dramatisch einde. Tijdens onze eerste date keken we een film, maar van de film zagen we niet veel. Hij was mijn eerste zoen, ik zijn tweede. En hij wilde al snel verder. Dat ging mij een stapje te ver. En van mijn ouders heb ik geleerd dat ik verder moest gaan als ik er klaar voor was. Dus we wachtten, maar hij werd ongeduldig. Op een dag lagen we samen op bed en hij zei tegen mij: "laten we het maar gewoon doen, we kunnen toch niet eeuwig wachten." Ik keek hem met een schuin oog aan en zei: "We hoeven toch ook niet eeuwig te wachten, alleen nog eventjes, tot het goed voelt." Hij rolde met zijn ogen en zei: "Als je blijft wachten tot het goed voelt, zal dat moment nooit komen. We moeten het gewoon doen, het is geen big deal of zo." Maar zo voelde het voor mij wel, als een big deal. Ik heb hem geërgerd naar huis gestuurd, maar eenmaal weer alleen in mijn eigen bed begon ik toch te twijfelen. Misschien had ik het toch moeten doen. En misschien heeft hij gelijk en is het ook geen big deal. De gedachte dat ik me misschien wel enorm aanstelde begon zich in mijn hoofd te planten en maakte zijn weg naar mijn overtuiging. Toen ik precies op dat moment een berichtje kreeg van hem met daarin: ‘Als je er niet snel klaar voor bent, maak ik het uit’, knapte er iets in mij. Op onze volgende afspraak ontmaagde hij me en ik heb er tot de dag van vandaag nog spijt van. In tegenstelling tot andere verhalen die ik heb gehoord had ik geen pijn, was ik niet bang en voelde het eigenlijk best oké. Maar dat was het niet, want ik deed het tegen mijn zin in. Bovendien heeft deze ervaring een slechte basis gelegd voor onze relatie. Want naarmate de tijd vorderde, liet ik keer op keer dingen tegen mijn zin in gebeuren. Tot huilende seks aan toe. Ik moet eigenlijk zeggen; deed hij dingen tegen mijn zin in. Want hoe vaak de gedachten ‘ik had het duidelijker moeten zeggen,’ of ‘zo erg was het niet,’ of erger nog ‘het was ook gewoon mijn schuld,’ ook in mijn hoofd opkomen, ik weet dat het niet mijn schuld is. Want de ander heeft altijd een keuze. Ik heb af en toe nog steeds last van wat er destijds is gebeurd. Ik heb nu een hele fijne relatie, maar soms herleef ik de momenten dat er grensoverschrijdende dingen zijn gebeurd. Ik heb me in het begin een tijd niet veilig gevoeld als ik seks had en ik kon me niet ontspannen. Maar ik weet dat ook dat er mag zijn. Ik vind het nog steeds moeilijk om te accepteren en te erkennen dat iemand mijn grenzen over is gegaan. Maar ik leer elke dag weer dat dit niet mijn fout was en dat het enige wat ik er nog aan kan doen, anderen helpen is. Mijn verhaal delen en anderen inspireren om hetzelfde te doen. Om samen taboes te doorbreken en het gesprek te openen. Want ermee zitten mag, hulp vragen mag, erover praten mag. We zijn immers allemaal mensen. Er zijn weinig legitieme, betrouwbare en valide cijfers bekend van de hoeveelheid mensen die seksueel grensoverschrijdend gedrag meemaken. Naar schatting gaat het om meer dan de helft van alle vrouwen en ongeveer 30% van alle mannen in Nederland*, maar in de praktijk ligt dit getal waarschijnlijk veel hoger. Naar partnergeweld en seksueel geweld binnen een relatie is ook nauwelijks expliciet onderzoek gedaan in Nederland. Naar schatting is er in 8% van de gevallen van huiselijk geweld (ook) sprake van seksueel geweld. Maar er zijn vaak alleen cijfers bekend van aangiften of meldingen bij slachtofferhulp. Maar jij bent niet alleen! Aangifte doen, melding maken of erover praten kan lastig zijn. Dit maakt dat we nooit kunnen weten hoeveel mensen dit daadwerkelijk meemaken. Bij Safehaven bieden we een veilige plek om te verwerken, te informeren, te lezen, luisteren en praten. Wil je toch melding maken, aangifte doen of professionele hulp? Raadpleeg dan de factsheet op onze website. *Disclaimer: deze cijfers zijn helaas niet inclusief; er is niet duidelijk wat er met mannen en vrouwen wordt bedoeld en er wordt niks vermeld over LHBTI’ers.

Een inleiding in het begrip victim blaming Victim blaming, een bekend begrip. We hebben er waarschijnlijk allemaal wel eens van gehoord. Maar wat zit erachter? Waarom doen mensen aan victim blaming? Wij zijn er dieper ingedoken en hebben op een rijtje gezet wat victim blaming precies is, hoe, waarom en in welke situaties het vaak ontstaat en hoe je er op kunt reageren. Victim blaming, huh?! Victim blaming is een Engels begrip en wordt in het Nederlands ook wel slachtofferbeschuldiging of schuldvraagomkering genoemd. Het houdt in dat het slachtoffer de schuld krijgt van wat hen is overkomen. Dit fenomeen komt voor in verschillende contexten en ook vaak als het om seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat. Zo wordt er bijvoorbeeld na een aanranding gezegd: “Dan had ze ook niet zo’n kort rokje aan moeten doen,” of na een verkrachting: “hij had duidelijker nee moeten zeggen.” Het gedrag van de dader wordt vaak afgedaan als een ‘vervelende’ maar ‘begrijpelijke’ reactie op het gedrag van het slachtoffer. Waarom doen we dat dan? Uit een Brits onderzoek blijkt dat een derde van alle Britten vindt dat een flirtend slachtoffer deels verantwoordelijk is voor diens verkrachting. Te dronken of te sexy verkleed wordt ook genoemd als ‘oorzaak’. Maar waarom denken we zo? Waarom schuiven we de schuld af op het slachtoffer? Volgens sociaalpsycholoog Melvin Lerner komt dit door de zogeheten just-world theorie. Deze theorie stelt dat wanneer je geen controle hebt over een situatie je hersenen zich erop gaan instellen dat het gebeurt voor een reden. Wanneer iemand dus iets ergs overkomt en wij kunnen hier niks aan veranderen, denken we automatisch: de persoon in kwestie zal wel iets hebben gedaan om dit over zichzelf uit te roepen. Dit komt omdat we er als mensen niet mee om kunnen gaan als iemand anders onrecht wordt aangedaan en wij daar niks aan kunnen doen. Ons brein stelt een soort verdedigingsmechanisme op; victim blaming. Want als we dit niet zouden doen, zouden we moeten accepteren dat de wereld niet zo rechtvaardig is als we denken Dan zouden we moeten accepteren dat mensen slechte dingen kunnen doen zonder dat hier een reden voor is. En dat vinden we moeilijk. Dat dit in werkelijkheid zo werkt, bewijst een experiment dat Lerner uitvoerde met een aantal proefpersonen. Hij liet hen toekijken terwijl een ander persoon stroomstoten kreeg. Naarmate de tijd vorderde en de proefpersonen merkte dat ze niks konden doen begonnen ze het slachtoffer te kleineren en bejegenen. Gevolgen Victim blaming is erg schadelijk voor het slachtoffer. Vaak beseffen de mensen die victim blamen dit niet. Maar uit onderzoek blijkt dat 35% van de slachtoffers na victim blaming meer kans hebben om opnieuw verkracht te worden. Dit komt hoogstwaarschijnlijk omdat ze minder waarschuwingssignalen oppikken van gevaar. Als er constant aan jou wordt verteld dat jij de schuldige bent, ga je in je hoofd je eigen instincten ontkrachten. Je denkt dan bijvoorbeeld: “ik voel me hier niet veilig, ik moet hier weg,” maar direct daarna denk je: “dat heb ik zelf in de hand, als ik rechtop loop en mijn rokje wat naar beneden trek, zal er ook niks gebeuren.” En dus loop je niet weg, zoek je geen hulp, etc. Victim blaming wordt ook wel eens een tweede verkrachting genoemd, omdat het wederom traumatische en emotionele schade oplevert bij het slachtoffer. Wat kan je doen? Victim blaming is in zekere mate dus automatisme, iets wat we doen door onze instincten. Maar dit betekent niet dat het goed te praten is. Victim blaming is schadelijk voor slachtoffers en moet stoppen. Wat kan je dan doen als je ziet dat iemand aan het victim blamen is. Of als je merkt dat je zelf aan het victim blamen bent. Allereerst is het al belangrijk om je bewust te zijn of worden van het problematische karakter van victim blaming. Lees daarvoor veel artikelen, bekijk documentaires, lees je in in onderzoeken en spreek met anderen over het onderwerp. Als je iemand betrapt op victim blaming is dat ook een mooie ingang om het gesprek te openen over victim blaming. Vaak helpt het anderen al als je uitlegt waarom mensen victim blamen, dat zorgt ervoor dat ze hun eigen gedrag en dat van een ander beter kunnen begrijpen. Je kunt hen ook vertellen dat je begrijpt dat ze het moeilijk vinden om te accepteren dat ze niets aan de situatie van het slachtoffer kunnen veranderen, maar dat ze het wel minder erg voor hen kunnen maken door niet te victim blamen. Als je jezelf betrapt op victim blaming, ga dan bij jezelf na; waarom doe ik dit? Is het misschien een reflectie van mijn eigen onzekerheid of een vorm van zelfbescherming? Bewustwording is de eerste stap naar het doorbreken van een patroon. En vergeet natuurlijk niet het slachtoffer van victim blaming te ondersteunen en te vertellen dat het niet diens schuld is. Heb jij last van victim blaming? Wat jou is overkomen is niet jouw schuld. Vertrouw op je gevoel en instinct en denk aan de oorzaak van victim blaming; ook dat is niet jouw schuld. Het is een projectie van het gedrag en de gevoelens van een ander op jou. Wil je erover praten? Neem een kijkje op ons forum of check onze factsheet met hulporganisatie op de website. Bronnen: psychologiemagazine.nl, oneworld.nl.

Ervaringsverhaal Suzan (33) Met een laatste stoot, voel ik dat het voorbij is. Hijgend laat hij zijn lijf op het mijne vallen. Een kus probeert mijn lippen te vinden, maar ik ontwijk deze vakkundig. Ik had mijzelf een paar weken geleden al aangeleerd hoe. Wat voelde als een eeuwigheid, zal in werkelijkheid niet langer dan een minuut of vijf geduurd hebben. De geur van seks verspreidt zich door de kamer en ik hoor een tevreden glimlach die mij kippenvel bezorgt. Plotseling springt hij op en verlaat de kamer. Roerloos blijf ik liggen. Mijn hoofd vol, mijn lichaam zo leeg. Eén enkele traan is het zichtbare bewijs van het verlies van mijn onschuld. Enkele seconden beeld ik mij in hoe het zou voelen als ik mij nu zou laten gaan. De tranen zou laten stromen en de woorden zou kunnen vinden om de boosheid te uiten. Een rilling loopt over mijn lijf als ik het geluid van de gesp van zijn riem dichterbij hoor komen. Dan gaat de deur open en zie ik vol trots een condoom door de lucht zwaaien. Geen enkele aandacht wordt besteed aan de eenzame traan, mijn afgewende blik of aan mijn huid vol kippenvel. Op de achtergrond hoor ik de stemmen van zijn huisgenoten. Trots, zo lijkt het. Trots op hun vriend, die zijn meisje eindelijk heeft kunnen overhalen. Want dat was het toch? Overhalen? Dit is mijn vriendje, mijn verkering. Dan is er geen sprake van onvrijwillige seks. Dan is er geen sprake van verkrachting of misbruik. Dan is seks iets dat onvermijdelijk moet gebeuren, iets dat nu eenmaal hoort bij verkering, iets dat je nu eenmaal doet voor je partner. Ook als je dat niet wil. Zonder een woord te zeggen, loop ik naar de douche. Tegen de tijd dat ik daar onder vandaan durf te komen, is hij in slaap gevallen. Ik ritsel gauw mijn spullen bij elkaar en vertrek. De dagen erna negeer ik telefoontjes en sms-berichten. Pas wanneer hij bij mijn ouders voor de deur staat om te vragen of ik ziek ben, besef ik mij dat ik nu vrij snel normaal moet gaan doen. Ik zal wel moeten, omdat de vragen andere onoverkomelijk zijn. Ik ben hier zelf bij geweest en heb zelf niet hard genoeg nee of stop geroepen. Niet hard genoeg gevochten om dit te voorkomen. Mijn eerste seksuele ervaring. Een monsterlijke ervaring. Een ervaring met mijn vriendje. Mijn verkering. Degene waarvan je verwacht en gelooft dat hij je geen pijn zal doen. Dat hij je zal beschermen en respecteren. Een gevoel waarover niet te praten valt. Een gedachtestroom, oneindig. 15 jaar en getekend. Beschadigd zei ik vroeger zelfs. Ik ben Suzan en dit is mijn verhaal. De eerste vijf jaar na deze gebeurtenis heb ik mij afzijdig gehouden van seks. Op mijn twintigste durfde ik het voor het eerst weer te proberen. Genieten was niet voor mij weggelegd. Dat heb ik pas veel later geleerd. 4 jaar geleden heb ik dit bespreekbaar kunnen maken. Heb ik hierover gepraat met mijn huidige partner. Verder zijn er vrijwel geen mensen die dit weten. Na het hardop uitspreken van wat er gebeurd was en hoe ik mij al die jaren heb gevoeld, volgde een periode van nachtmerries. Vrijwel elke nacht dezelfde. Maanden achter elkaar. Of waren het zelfs jaren? Vrijwel elke nacht had ik hem nodig om tot rust te komen. Inmiddels kan ik rustig slapen en ben ik oké. Maar van het geluid van de gesp van een riem, gaan nog steeds mijn nekharen overeind staan…